Geschiedenis van Nieuwjaar in Europa.
In vroeger tijden heerste er veel verwarring over wanneer het nieuwe jaar begon, er werden verschillende kalenders gehanteerd. Wel werd er vaak een midwinterfeest van zo’n 12 nachten gevierd, tussen december en januari. De Franse koning Charles IX bepaalde in 1563 dat Nieuwjaar voortaan volgens de Juliaanse editie (de kalender volgens Julius Caesar) moest worden gevierd, wat later internationaal tot standaard is uitgegroeid. Bekijk hieronder meer informatie over een gelukkig nieuwjaar.
Maak hieronder je keuze en bekijk de teksten & kaartjes: * Door hierboven of hieronder te klikken word je doorverwezen naar Greetz
Bekijk hier alle teksten & en kaartjes bij Greetz >> |
Gelukkig nieuwjaar voor 2024
- Zelfde datum en tijd?
Het duurde wel even voordat er echte overeenstemming op 1 januari tot stand kwam. De calvinisten dienden namelijk hiervoor het nieuwe jaar 10 dagen naar voren te schuiven en bovendien namen zij niet zómaar iets aan van de katholieken… Ook liep de tijd zeker niet overal synchroon, waardoor het tijdstip waarop Oud en Nieuw gevierd werd aardig kon verschillen. Landen, steden en dorpen hanteerden een eigen tijd. Pas met het ontstaan van de spoorwegen werd er een mondiale tijd ingevoerd, omwille van de landelijke dienstregeling.
- Vuurwerk
Al in de 17e eeuw trokken jongelingen gezamenlijk vanuit ‘koffie- en wijnhuizen’ de straat op om te gaan schieten in de lucht met kanonnetjes. Vooral rijke particulieren konden zich dit veroorloven. Overigens deed de overheid hier niet aan mee, die bewaarde vuurwerk voor gelegenheden als kroningen en herdenkingen. Buskruit werd sinds de 14e eeuw gebruikt, vanaf de 18e eeuw begonnen winkeliers te adverteren voor vuurpijlen en voetzoekers. Vanaf de 19e eeuw zijn daar rotjes, zevenklappers, siervuurwerk e.d. bij gekomen.
- Nieuwjaarszangers
Armen trokken van huis tot huis om met gezang binnen te dringen en te kijken of er iets lekkers te halen viel. In de 18e eeuw kwam hier een einde aan, vanaf die tijd werd het feest vooral binnenshuis met de familie gevierd en ging de deur op slot. Wie een aalmoes wilde hebben moest maar aanbellen, met een goed tegenbod of wederdienst.
- Nieuwjaarsbrieven en wenstegeltjes
Schoolkinderen schreven brieven aan hun ouders, om zo te laten zien hoe goed zij al hadden leren schrijven. Voor de school was dit een gelegenheid om het schoolgeld dat nog betaald diende te worden bij de ouders onder de aandacht te brengen. In Vlaanderen is het schrijven van Nieuwjaarsbrieven nog steeds een traditie. De wenstegeltjes kwamen in de 18e eeuw in gebruik om elkaar hiermee een gelukkig nieuw jaar toe te wensen. Op een tegeltje uit 1900 staat bijv. gedrukt (echtgenoot aan zijn vrouw): “Op een blij, gelukkig jaar Mijn kindje, en dat wij beiden, als een vroolijk, lustig paar Ons nog lang mogen verblijden.”
Gelukkig nieuwjaar, goede voornemens en meer:
- Goede voornemens
Oud en Nieuw diende in vroeger tijden vooral om boze geesten te verdrijven. Vanaf de 18e eeuw kregen burgers geleidelijk aan steeds meer zelf te kiezen. Hierdoor ontstonden goede voornemens, met het idee dat men het eigen levenslot in handen kon nemen. Januari is vernoemd naar Janus, een Romeinse god met twee gezichten. Met het ene keek hij achterom en het andere vooruit. Dit heeft ertoe geleid dat we met Oud en Nieuw vooral terugkijken op de belangrijke gebeurtenissen van het afgelopen jaar en vooruit kijken, vol goede plannen en voornemens.
- Gebruiken vandaag de dag
Tegenwoordig worden en vooral spelletjes gedaan of tv gekeken: o.a. naar de oudejaarsconference. We eten oliebollen en appelflappen. Om 12 uur drinken we champagne en wensen we elkaar een gelukkig nieuw jaar. Ook wordt er vanaf 12 uur massaal vuurwerk afgestoken. Op Nieuwjaarsdag gaan we vaak bij familie op bezoek, kan er een Nieuwjaarsduik worden genomen of leveren we de kerstboom in bij een kerstbomenverbranding. Er worden traditioneel veel nieuwjaarsrecepties gehouden om te proosten op een mooi nieuw jaar.
Meer spreuken: